Berberin, tıbbi ve farmakolojik özellikleri nedeniyle geleneksel tıpta yüzyıllardır tercih edilen, özellikle Asya’da, Çin’de, Hindistan’da ve Ayurveda pratiklerinde kullanılan bir alkaloid bileşiğidir. Sarı renkte ve hafif acımsı bir tada sahiptir. Doğal olarak birçok bitkide bulunan berberinin, kilo kaybını desteklemekten kan şekerini düzenlemeye, karaciğer sağlığını iyileştirmekten pek çok kronik rahatsızlığa karşı koruyucu kalkan oluşturmaya çeşitli faydalarının bulunduğu yeni yapılan araştırmalarca kanıtlanmıştır. Berberin hangi bitkilerde bulunur, ne işe yarar ve nasıl kullanılır gibi soruların cevaplarını öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Berberin hangi bitkilerde bulunur?
Sağlığa pek çok faydası olduğu kanıtlanan berberini birçok bitkinin içeriğinde bulmak mümkün. Berberidaceae bitki ailesine ait olan ve Afrika, Asya ve Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişen birçok bitkide bulunur. Çoban çantası, Hindistan cevizi, Çin zerdeçalı gibi bitkiler berberin açısından zengindir. Öte yandan en yüksek miktarlarda berberin bulunan bitki çeşitleri ise şu şekildedir:
- Berberis türleri (Dut): Berberis ailesine ait bitkiler, berberin içeriği bakımından zengin kaynaklardır. Berberis vulgaris (Avrupa Dutu), Berberis aristata (Himalaya Dutu), Berberis aquifolium (Oregon Üzüm Çöğürü) ve Berberis vulgaris (Amerikan Dutu) gibi bitki türlerinde berberin bulunur.
- Coptis chinensis (Altın İplikotu): Çin’de “Huang Lian” olarak da bilinen Coptis chinensis bitkisi, berberin bakımından oldukça zengin bir kaynaktır.
- Hydrastis canadensis (Altınmühür): Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde yetişen Hydrastis canadensis bitkisi, “goldenseal” olarak da bilinir ve berberin içeriği açısından zengindir.
Doğal olarak berberin bulunduran bitkilerin yanı sıra günümüzde berberin takviyesi olarak da çeşitli formlarda üretilmiş takviye edici gıdalar bulmak mümkündür. Faydaları dolayısıyla gün geçtikçe popülaritesi artan berberin, çaylarda, kapsüllerde ya da toz formlarda bulunabilir. Ancak, berberin takviyesi kullanmadan önce doktorunuza danışmanız çok önemlidir.
Berberinin faydaları nelerdir?
Peki, pek çok bitkide doğal olarak bulunan ve takviye edici gıda olarak da piyasaya sunulan berberinin sağlığa sağladığı faydalar neler?
- Antimikrobiyal özellikler: Berberinin bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitlere karşı antimikrobiyal etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle çeşitli enfeksiyonların tedavisinde etkili olabilir.
- Kan şekerini düzenleme: Berberin, insülin duyarlılığını artırma ve kan şekerini düzenleme potansiyeline sahiptir, bu da diyabet yönetiminde yardımcı olabilir.
- Kardiyovasküler sağlık: Araştırmalar, berberinin LDL kolesterol seviyelerini düşürme ve lipid profillerini düzenleme konusunda etkili olabileceğini göstermektedir, bu da kardiyovasküler sağlığı destekleyebilir.
- Anti-enflamatuar etkiler: Berberinin anti-enflamatuar özellikleri bulunmaktadır, araştırmalar berberinin güçlü antioksidan etkisini ve iltihaplanmayı önleyici özelliklerini açığa çıkarmaktadır.
- Bağırsak sağlığı: Bazı çalışmalar, berberinin bağırsak mikrobiyotasını düzenleyerek faydalı bakterilerin dengesini destekleyebileceğini göstermektedir.
- Kilo verme: Yapılan çalışmalar, berberinin yağ yakımını hızlandırarak kilo verme sürecine katkıda bulunduğunu ortaya çıkarmıştır.
Tüm bu potansiyel faydaların yanı sıra, berberinin sağlığa olan etkileri ve olası yan etkileri hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca, herhangi bir takviye veya ilaç kullanmadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
Kimler berberin kullanabilir?
Yapılan araştırmalar berberinin faydalarını açığa çıkarırken, bu faydaların sağlıklı yetişkinler tarafından deneyimlendiğine dikkat çekmektedir. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan yetişkinlerde berberin kullanımı güvenli bulunmuş, 6 aya kadar günde maksimum 1.5 doza kadar kullanılabileceği görülmüştür. Diğer yandan, yaygın yan etkiler arasında ishal, kabızlık, gaz ve mide sorunları olduğu da araştırmalarca kanıtlanmıştır.
Sağlıklı yetişkinlerin doktor onayı ile berberin kullanmaları dışında, özellikle hamileler ve küçük çocuklar için berberin kullanımı önerilmemektedir.
Anne karnındaki bebeğe zarar verebileceği için hamilelik sürecinde ve anne sütü aracılığıyla bebeğe geçebileceği için emzirme döneminde annelerin berberin takviyesi alması önerilmemektedir. Bazı araştırmalar berberine maruz kalan yeni doğan bebeklerde kernikterus adı verilen bir tür beyin hasarı oluştuğunu öne sürmektedir.
Berberinin, yeni doğan bebeklerde kernikterusa neden olabileceği olasılığı nedeniyle küçük yaştaki çocukların da berberin kullanması uygun değildir. Daha ileriki yaştaki çocuklar için yeterli bilgiyi ortaya koyabilecek araştırmalar bulunmamaktadır.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İlginizi çekebilir: Bağırsak sağlığını destekleyen sindirim enzimi bromelain hangi besinde bulunur?
Kaynaklar: healthline, webmd, medlineplus