dummy

Batık maliyet yanılgısı yüzünden zaman, para ve enerjinizi yitirmeyin

Bir kitabı ya da filmi yarılayıp, sırf o ana dek harcadığınız zaman boşa gitmesin diye sevmediğiniz halde devam ettiğiniz oldu mu? Zamanla nefret ettiğiniz bir işe harcadığınız yılların sizi istifa etmekten alıkoyması da buna benzer. Bunları yapıyorsanız çoğu insan gibi sizin de aklınızın kar-zarar terazisi sürekli çalışıyor demektir. Fakat bu, her zaman yararınıza olmayabilir. Batık maliyet yanılgısı yüzünden zarar etmeyeyim derken çok daha değerli bir şeyi: Zaman ve enerjinizi kaybediyor olabilirsiniz.

dummydummy

Batık maliyet nedir?

Bir iş ya da eylem için halihazırda harcamış olduğunuz para, zaman ya da enerji “batık maliyet” olarak adlandırılır. İşin sonucundan bağımsız olarak siz vereceğinizi vermişsinizdir, kar edip etmemeniz maliyeti halihazırda harcamış olduğunuz gerçeğini değiştirmez. İşte bu noktada çoğu insanın aklında, işi sonuçlandırmazsa sermayesini heba etmiş olacağı düşüncesi vardır. Esnaf ve Zanaatkarlar Odası bu düşünceyi savunmak için gerekli finansal birikime sahip olabilir. Ancak hiçbir ekonomik terim, bir saatini izleyip nefret ettiğiniz bir filme (sırf  o filmi seçerek yanlış bir yatırım yaptınız diye) devam etmeyi haklı çıkaramaz.

Batık maliyet yanılgısından kurtulmak için yapılacak ilk şey “Battı balık yan gider” diyen atalarımıza değil, “Zararın neresinden dönülse kardır” diyenlere hak vermek. Eğitimci ve ekonomi uzmanı Emily Guy Birken “Batık maliyet bir projeye devam edip etmeme kararınızı etkilememeli” diyor ve ekliyor: “Zaman ve para zaten harcanmıştır ve bu andan sonra zaten işin sonucunu etkileyemez.

Batık maliyet yanılgısı yüzünden zaman, para ve enerjinizi yitirmeyinBatık maliyet yanılgısı yüzünden zaman, para ve enerjinizi yitirmeyin

Sadece finansal bir terim değil

Batık maliyet yanılgısının finansal olmayan örnekleri hayatımızın her köşesinde mevcut. Üstelik ortada maddi bir hesap olmadığı için bu örneklere hak vermek ve bu davranışın yanılgı olduğunu düşünmek daha de daha kolay. Birkaç örnek vermek gerekirse:

  • Nefret ettiğiniz bir işte çalışmaya devam etmek: Ekonomik krizlerin sık sık patlak verdiği ülkelerde yaşayan insanların iş güvencesi arayışı daha anlaşılır. Ancak araştırmalar gösteriyor ki ülkenin refah düzeyinden ziyade insanlığın ortak eğilimi olan batık maliyet yanılgısı, istifa etmeme kararını belirleyen en önemli etken. Bir işe yıllarını veren kişi bir noktada ondan nefret etse dahi yerinden kıpırdama cesareti gösteremiyor. Çünkü harcadığı yılların boşa gideceğini düşünüyor. Bu yatırımı çöpe atmayı göze alamadığından, çok daha fazla zamanı aynı işte geçiriyor.
  • Mutsuz bir ilişkiyi sürdürmek: Mutsuz olduğunuzu biliyorsunuz ancak yıllardır sürüp giden ilişkinizi, sırf verdiğiniz bu emek yüzünden bitiremiyorsunuz. Son derece tanıdık bir durum bu. Böyle bir durumda önünüzdeki yılları ve bu yılların yanınızdaki insanla geçip geçmeyeceğini düşünebilirsiniz. Kar-zarar teraziniz her ne kadar 6 yılı gözden çıkarmayı anlamsız bulsa da, karşısındaki 30-40 yıl karşısında eğilmek durumunda kalacak.
  • Artık hiç ilginizi çekmeyen hobinize devam etmek: Sırf alışkanlıktan satın almaya devam ettiğiniz pullar, üçüncü sezon bozmaya başlamasına rağmen az önce beşinci sezonuna başladığınız dizi, yarıda bırakamadığınız filmler, kitaplar ya da başka bir yerde olmayı tercih edeceğiniz halde sırf bileti yakmamak için gittiğiniz konser… O kadar çok örneği var ki zamanı boşa harcamanın!
  • Eşya atamamak: İşte küçük evlerin büyük sorunu! Kendimize ya da evimize aldığımız, artık kullanmadığımız, giymediğimiz ve ortalıktan kaybolsa fark etmeyecek kadar önemsemediğimiz şeyleri elimizde tutmaya devam ediyoruz. Eski kulaklıklar (belki lazım olur), kapalı balkondaki koşu bandı (düzenli spora başlayacaksınız ya hani),  akıllı telefonun icadıyla gözden düşen mp3 çalarlar, fotoğraf makineleri ve daha bir sürü alet edevat. Sırf zamanında şu an hatırlayamadığınız bir meblağ cebinizden çıktı diye size yük olan, toz tutan şeyler. Onları satmayı planlamaktan vazgeçmeniz ve hemen bir ihtiyaç sahibine vermeniz sizi kazanacağınızı düşündüğünüz paradan çok daha fazla tatmin edecek.

 

İlginizi çekebilir: Fazla zeka, her tür yatırımda ayağınıza dolanabilir

Kaynaklar:
Wisebread
Life Hack
Medium

Şule Kulein: Lisede “yapabildiği için” sayısal bölümü seçti ve Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’ne girdi. Üniversitede katıldığı Mühendislik Kulübü’nün dergisi StepS’e aşık olduğunda, içine sözelci kaçmış bir sayısalcı olduğunu fark etti. Yazım kuralları konusunda etrafındakileri itinayla delirten Şule, 2 yıl boyunca StepS’in editörlüğünü yaptı, üniversitede ve sonrasında okul ve şirket dergileri ile çeşitli bloglara yazılar yazdı. Seyahat etmeyi, okumayı, öğrenmeyi seviyor. Basılı materyalin hastası, fakat çevrimiçi de fena durmuyor. Şule kendini bildi bileli yazıyordu; artık bir de Uplifers’ta yazıyor.

Anne evi rahatlığında seçimler: Anneler Günü’ne özel içinizi ısıtacak hediye önerileri

“An-ne”; iki hecesine dünyaları sığdıran; güven, sıcaklık, huzur, sevgi ve daha nice güzel duyguyla bizleri kucaklayan, yorgun günlerin ilacı, mutlu anların ortağı, düştüğümüzde koştuğumuz, sevincimizi ilk paylaştığımız o eşsiz kahraman. İki hece ama içinde bir ömür saklayan… Anne demek bir evin kalbi demek, sevgiyle hazırlanmış sofralar, kahve fincanında biriken mutlu anılar, bir koltukta kurulan huzur, sıcak bir evin rahatlığı demek. Çünkü bir annenin dokunduğu her şey, dünyayı biraz daha yaşanır kılar. İşte bu yüzden Anneler Günü yaklaşırken bu yıl onlara sadece bir hediye değil, hissettirdikleri o tarifsiz sıcaklığı, huzuru, ‘anne evi rahatlığını’ hediye etmek gerek. Ne de olsa her şeyin en iyisini, güzelini, rahatını, konforlusunu hak eden onlar.



Geçmişten günümüze dönüşümler geçirmiş olsa da bu özel ve anlamlı günün değişmeyen en önemli özelliği, kalbimizde ayrı bir yeri olan annelerimizi onurlandırmak için bir fırsat sunuyor oluşu. Şüphesiz ki annelerimizin bize kattığı güzellikleri bir güne sığdırmak mümkün değil ama bu özel günde özenle seçeceğimiz küçük bir hediye, onların bizim için ne kadar değerli olduğunu hissettirmek için şahane bir fırsat olabilir. Önemli olan, seçtiğimiz hediyeye sevgimizi katmak; tıpkı onların her lokmaya, her bakışa kattığı sevgi gibi. İşte birkaç sıcak öneri:

‘Anne kucağı’ gibi: Konforu eve taşıyacak hediyeler

Anne kucağının o benzersiz sıcaklığı, en zor zamanların bile en güzel ilacı değil mi? Ve evet aslında hiçbir hediye tam anlamıyla o sıcaklığı vermeye yetmez ama yine de biraz da olsa yaklaşabilir. Film keyfi için sıcacık ve yumuşacık bir battaniye, polar bir sabahlık, rahat terlikler, evin her köşesini anne sıcaklığına büründürecek ev tekstili ürünleri, yastıklar, kırlentler ve çok daha fazlası ile annelerinize bu Anneler Günü’nde huzur ve konforu hediye edebilirsiniz.

‘Anne eli değmiş’ gibi: Kişisel bakım ürünleri

Annelerimizin dokunduğu her yeri güzelleştirdiği aşikar… ‘Anne eli değmiş gibi’ dendiğinde her ne kadar lezzetli yemekler akıllara gelse de, bir atkının düğümünde, bir buklenin düzeltilmesinde de aynı özen var. Bazen son bir anne dokunuşu her şeyi bambaşka yapabilir. Annenizin kendisine de en az başkalarına gösterdiği kadar şefkatle ve özenle yaklaşması için kişisel bakım ürünlerinden şahane hediyeler seçebilirsiniz. Parfümler, cilt bakım ürünleri, saç şekillendiriciler, makyaj setleri ve çok daha fazlası bu özel günde annenizin yüzünde güller açtırabilir.

‘Annemin tarzı’ gibi: Zamansız, şık ve özel parçalar

Bazı parçalar vardır, bize hep annemizi hatırlatır. Onun yıllardır severek taşıdığı bir fular, özel günlerde takındığı bir broş ya da gençliğinden kalma bir ceket… Şimdi, o hatıraların yanına çok daha özellerini eklemenin tam zamanı. Zarif elbiseler, şık altın takılar, birbirinden güzel aksesuarlar, rahat ayakkabılar, yazlık kombinlerini tamamlayacak parçalar ve çok daha fazlası Anneler Günü’nde harika hediyelere dönüşebilir.

‘Anne sofrasından fırlamış’ gibi: Sofralara renk ve lezzet katan detaylar

Anne sofrası; her tabakta ayrı bir hikaye, her kasede ayrı bir emek ama hepsinde aynı lezzet. Kimi zaman dört gözle beklenen bayram sofralarının, kimi zaman okuldan eve dönüşte karşılayan leziz yemeklerin yıldızı annelerin sofralarını daha da güzelleştirecek, mutfakta geçirdikleri zamanları kolaylaştıracak pratik ve şık ürünler harika hediyeler olmaz mı? Şık yemek takımları, renkli masa örtüleri, kahve makineleri, mutfak robotları, airfryer’lar ve çok daha fazlası tek bir tık uzağınızda.

Pazarama’da ‘anne evi rahatlığında’ alışveriş

Annenize hissettirmek istediğiniz tüm bu duygular, bir hediyeye sığabilir mi? Belki tam olarak değil, ama Pazarama’da, onun kalbine dokunacak seçenekler sizi bekliyor.

Pazarama, binlerce ürün seçeneği, avantajlı fiyatlar, çok kanallı erişim imkanı ve güvenli ödeme alternatifleriyle size anne evi rahatlığında bir alışveriş deneyimi sunuyor. Bir hediye seçin, içine sevginizi katın ve annenize onu ne kadar çok sevdiğinizi bir kez daha gösterin. Aradığınız her şey Pazarama’da.

Ayrıca Anneler Günü’ne özel şahane kampanyalar da sizi bekliyor. Pazarama üzerinden yapacağınız 750 TL ve üzeri alışverişlerde geçerli “HEDIYE125” kupon kodu ile 125 TL indirim fırsatı yakalayabilir, eğer Pazarama Plus üyesi iseniz aynı tutardaki alışverişleriniz için “PLUS200” kupon kodunu kullanarak 200 TL’lik özel indirimden faydalanabilirsiniz. Hepsi ve daha fazlası için hemen tıklayın, tam anneme göre’ diyeceğiniz hediyeleri kaçırmayın.  Her şeyin en iyisini hak eden anneler için, bu Anneler Günü’nde sadece bir hediye değil, bir “teşekkür” armağan edin.

*Bu yazı Pazarama katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale
whatsapp