Başarısızlık korkusu nasıl yenilir?

Sırf başarısız olurum endişesi yüzünden, çok istediğiniz bir şeye başlamaktan kaçındığınız oldu mu? Ya da hissettiğiniz başarısızlık korkusu yüzünden, bilinçaltınızda kendi işinizi baltalayıp sonucu görmeden kaçtınız mı? Siz de sık sık benzer davranışlar sergiliyorsanız, kronik başarısızlık korkusundan muzdarip olabilirsiniz. Ancak unutmayın ki korku, heyecanı, tutkuyu ve hayalleri öldüren bir zehirden farksızdır. Ve bu korkular yüzünden harekete geçmemek, başarısızlığı yaşayıp sonuçlarını görmekten bile kat be kat kötüdür.

Uplifers olarak bu yazımızda birçok kişinin, sahip olduğu potansiyelin altında performans göstermesine neden olan ve bu yüzden yaşam kalitesini doğrudan etkileyen başarısızlık korkusunu yenmenin yollarını ele alıyoruz:

Başarısızlık korkusu insanı gerçekleşmesi mümkün başarılardan alıkoyar

Başarısızlık korkusunun sebepleri nelerdir?

Bu soruya yanıt verebilmek için öncelikle net bir “başarısızlık” tanımına ihtiyacımız var. Çünkü başarısızlık son derece göreceli bir kavramdır.

Hepimizin değer yargılarına, inançlarına ve hayattaki hedeflerine göre değişen başarı ve başarısızlık tanımlarımız var. Yani biri için korkunç bir başarısızlık sayılan bir olay, bir diğeri tarafından benzersiz bir deneyim olarak algılanabilir. Tüm bu farklılıklara rağmen hepimiz hayatta en az birkaç defa başarısız olmaktan dolayı endişe duymuşuzdur. Başarısızlık korkusu -psikiyatrideki adıyla kakorafiyafobi- kişinin bir şeyi hayata geçirmek adına istek duymasına rağmen, o kişiyi bu isteği için harekete geçmekten alıkoyan negatif bir duygudur.

Psikologlara göre başarısızlık korkusunun altında yatan pek çok sebep olabilir. Özellikle çocukluk yıllarında ebeveynleri tarafından desteklenmeyen ve sürekli acımasızca eleştirilen kişilerde sıkça rastlanan başarısızlık korkusu genelde bunun gibi travmatik nedenlerle ilişkilendiriliyor. Bu travmalara örnek olarak, iş yerinde yapılan önemli bir sunumda yapılan amatörce bir hatadan sonra ofiste genel olarak pasifize olmayı gösterebiliriz.

Başarısızlık korkusu genelde çocukluk travmalarıyla ilişkilendirilir

Başarısızlık korkusunun belirtileri nelerdir?

İnisiyatif almaktan ve zorlayıcı projelere dahil olmaktan kaçınma isteği
Kendi kendini sabote etme
Erteleme eğilimi ve bilinçli olarak ihmalkar davranma
Aşırı mükemmeliyetçilik

Başarısızlık korkusunu yenmek için neler yapılmalı?

Yukarıda bahsettiğimiz belirtileri kendinizde görüyorsanız bu korkunuzun üzerine giderek başarısızlığı benzersiz bir ders olarak nitelendirebilmek için şu yöntemleri uygulamanız faydalı olabilir:

Bütün olası sonuçları masaya yatırın

Tüm korkuların kaynağında “belirsizlik” olgusu vardır. Yani insanın esas korktuğu onu bekleyen olumsuz durumlar değil, bu durumlar hakkında bir öngörüde bulunamamaktır. Bu belirsizlik endişesine karşı savunma geliştirebilmek adına, başarısız olmaktan korktuğunuz işi ve bu işin sonunda başınıza gelebilecekleri enine boyuna düşünün. Ve bu sonuçları kafanızda normalleştirmeye çalışın.

Korkunuzun gerçek sebebini analiz edin

Başarısızlık korkunuzun altında yatan gerçek sebebi inceleyin. Başarısız olmaktan neden korktuğunuzu kendinize defalarca sorun. Patronunuzun vereceği tepkiden mi korkuyorsunuz? İşinizi kaybetmekten mi? Yoksa ortaya koyacağız iş yüzünden olumsuz yorumlar almaktan mı? Korkunuzun kaynağını oluşturan temel sebebe inip bu faktörü ortadan kaldırmaya yönelik stratejiler üretmek kendinizi güvenli sularda hissettirecektir.

Pozitif düşüncelere odaklanın

Uğraştığınız iş süresince pozitif düşünmek ruh halinizi ve motivasyonunuzu yüksekte tutmasının yanı sıra kendinizi sabote etmenizi de engelleyecektir.

En kötü senaryolara karşı hazırlıklı hale gelin

Şu cümleyi yüksek sesle söylemek insana genelde muazzam bir cesaret verir: “En fazla ne kadar kötü olabilir ki?” Çünkü bu cümle sizi olabilecek en kötü senaryonun doğuracağı olumsuz sonuçların bile sonsuza dek sürmeyeceğini anımsatır ve kendinizi daha güçlü hissetmenizi sağlar. Öte yanda en kötü senaryoya karşı hazır olan bir kişi, iş süresince başına gelen ufak tefek pürüzlerin üstesinden rahatça gelecektir.

Daima bir B planınız olsun

Her konuda daima bir B planınız olsun. Eğer planlarınız umduğunuz gibi gitmediğinde yedekte tutacağınız başka bir planı uygulamaya sokmak başarı ihtimalinizi canlı tutacaktır.