Danışan: Son zamanlarda kendimi gerçekten gergin hissediyorum.
Terapist: Gerginliği başlatan nedir?
Danışan: İş yerinde diğer insanlardan daha az başarılı olduğumu hissediyorum. İşlerimi yaparken hata yapma endişem çok yoğun oluyor. Bu endişeyle de çalışamıyorum.
Başarısızlık hissi olan kişilerin başarı algıları çok hassastır. Yaptıkları küçük bir hatayı, iş tesliminde gecikmeyi, toplantıda sessiz kalmış olmayı bile başarısızlık olarak yorumlayabilirler.
Başarısızlık hissi olan kişilerin özellikleri:
- Kendilerini objektif şekilde değerlendirmezler ve gerçekte olduklarından daha az başarılı olduklarına inanırlar.
- Kariyerlerinde ilerlemek ve terfi almak için çaba sarf etmekten kaçınırlar. Onlar için yükselmek daha çok sorumluluk ve göz önünde olmak demektir.
- Çevrelerindeki kişileri yüceltip kendilerini onlardan aşağıda görürler. Kendi başarılarını küçümser, hatalarını büyütürler.
- Hata yapmaktan ve bunun fark edilmesinden yoğun kaygı duyarlar.
- Kalabalıkta söz almaktan veya fikir sunmaktan kaçınırlar.
- Onaylanmama ve hata yapma kaygısı nedeniyle insiyatif ve sorumluluk almaktan kaçınırlar.
- İşi doğru yapamama kaygısı nedeniyle işlere başlayamaz, sürekli erteleme halinde olurlar.
Bütün bu örüntüler kişinin potansiyelini kullanabilmesine engel olur. Kişi bu kaygıları nedeniyle kaçtıkça aslında başarısızlık hissini pekiştirmiş olur.
Başarısızlık inancının sebepleri:
- Ailede eleştirel bir ebeveyn olması,
- Ev ortamında başarının çok önemsenmesi veya hiç önemsenmemesi,
- Çocukken arkadaş ortamında, derslerde veya diğer faaliyetlerde geride kalınmış olunması,
- Diğer çocuklarla kıyaslanmış olunması,
- Disiplin veya sorumluk alma eksikliği nedeniyle gerçekten başarısız olunup, bu hissin bugüne yansıması.
Başarısızlık inancını değiştirmek için yapılması gerekenler
- Kendinizi objektif bir şekilde değerlendirmeye çalışın. Başarılarınız sandığınız kadar az mı? Hatalarınız sizi başarısız kılacak kadar güçlü mü?
- Başarısızlık hissinizi başlatan zamana dönün. Bu hissi ilk tecrübe ettiğiniz döneme dönün ve o zamanla bu zaman arasındaki farklara odaklanın.
- Gerçekten geliştirmeniz gereken alanlar olabilir, bunlar için bir plan oluşturun.
- Yetersiz kaldığınız alanlardan çok yeterliliklerinize odaklanın. Sahip olunan becerilere, yeteneklere ve başarılara odaklanmak öz güveni besler.
- Bu güne kadar başarmış olduklarınızın ve sahip olduğunuz yeteneklerin listesini yapın.
İlgili yazı: B planı yapmak başarısızlık nedeni mi?
Özetle, başarısızlık inancı olan kişiler kaçınma eğiliminde olurlar. Potansiyellerini gerçek anlamda kullanamazlar. Bu da güçlerini ve becerilerini görmelerinin önünde en büyük engeldir. Gücün görülebilmesi için harekete geçmek gerekir. Sahip olunan güç bir kez fark edildi mi bir daha kaçınmaya ihtiyaç duyulmaz.