Çocuğunuzun gelişimine destek veren, pek çok zaman onun yanında olan, onu büyüten, gelişimine binbir katkı sağlayan sevgili bakıcısının işten ayrılma vakti geldi çattı. Peki, bu süreci sağlıklı olarak nasıl yürütmeli?
Çocuğun bakıcısının çocukla ne kadar süredir birlikte olduğu önemlidir, ama birlikte olunan süre kısa da olsa uzun da olsa, bakıcıyla çocuk arasında bir bağ kurulmuştur ve her ayrılış çocuğu etkileyecektir.
Bu konu yetişkinler için profesyonel bir konu gibi gözükse de, çocuklar için son derece duygusal ve üstesinden gelmesi zor bir durumdur. Kendisine birincil bakım veren kişinin birden hayatından çıkıyor olması, çocuğu ruhsal olarak çoğu zaman etkiler. Kimi çocuk bu süreci fazlasıyla dışa vurarak belli eder, kimisi ise süreci erteler.
Pek çok çocuk ailesiyle geçirdiği süreden daha fazla süreyi bakıcısıyla geçirir ve çocuklar bakıcılarını bir akrabaları, ailenin bir ferdi olarak görürler. Çocuklar, bakıcısının gidişini, ailenin kendisini cezalandırması gibi algılayabilir ve bu ayrılığın kendi yaptığı bir hata sebebiyle olduğunu düşünebilir. Çocuğun yaşı ne olursa olsun, bu vedayı çocuğun anlayabileceği bir dilden gerçekçi açıklamalarla yapmakta fayda vardır. İşte çocuğunuza bu ayrılışı anlatmanıza yarayacak 15 öneri:
1. Bakıcının gidişinin çocukla bir ilgisi olmadığı, ayrılışının çocuğun yaptığı herhangi bir şeyden kaynaklanmadığı çocuğa net bir şekilde belirtilmelidir.
2. İmkan varsa bakıcıyla güzel bir vedalaşma ayarlanmalıdır. Bakıcının işten ayrılma sebebini çocuğun yaşına uygun bir açıklamayla izah edebilir ve güzel bir veda gerçekleştirebilir. Kendisini anımsatacak bir hatıra bırakabilir.
3. Eğer bakıcı gideceğini kendi açıklayacaksa bu açıklama ne çok erken ne çok geç olmalıdır. Eğer yeni bir bakıcı gelecekse bir süre iki bakıcının birlikte çalışması, işleri birbirlerine devretmesi gerekir ve her şeyden önce çocuğun eski bakıcısının, yeni bakıcısına güvendiği mesajı çocuğa verilmelidir. Böylelikle çocuk yeni bakıcısına alışma sürecinde, eski bakıcısına ihanet ediyor algısına kapılmayacaktır.
4. Yeni gelen bir bakıcı olacaksa, aile yeni bakıcıya güvendiğini çocuğa hissettirmelidir.
5. Çocuğa, bakıcının mesleğinin ‘dadılık’ olduğu anlatılmalıdır. Tıpkı doktor, hemşire, öğretmen, servis şoförü gibi bakıcılığın da bir meslek olduğu, çocukları çok seven kişilerin bu işi yaptığı anlatılmalıdır. Bu noktada ‘Sen büyüdün artık, o başka çocuklara bakacak” gibi açıklamalardan kaçınmak önemlidir. Aksi takdirde çocuklarda gerileme- bebeksileşme davranışları başlayabilir. Zira çocuk küçülürse dadının tekrar gelebileceği algısına kapılabilir.
6. Ailenin, çocuğun hissettiği her türlü duyguyu anladığını, kucakladığını hissettirmesi önemlidir. ‘Evet, bakıcın gittiği için gerçekten çok kızgınsın, seni anlıyorum’, ‘Üzgün olduğunu görüyorum, bu çok normal’ gibi cümlelerle çocuğun duygularının normal olduğunu anlatmak ve çocuğun duygularını aynalamak önemlidir.
7. Eğer çocuk küçükse bakıcının ayrılışı hikaye şeklinde anlatılabilir “Değişim hayatın bir parçasıdır. İnsanlar doğar, bebek olur, çocuk olur, yetişkin olur, sonra yaşlı olurlar. Mevsimler değişir; kış olur, ilkbahar olur, yaz olur, sonbahar olur, yağmur yağar, güneş açar, gece olur, gündüz olur, tırtıllar kelebek olur. Değişim doğaldır. Bizim ailemiz de yavaş yavaş değişiyor’ gibi bir hikayeleştirme çocuğun süreci içselleştirmesine imkan sağlayacaktır.
8. Ebeveynlerin de bakıcının ayrılmasından dolayı üzgün olduğu anlatılabilir.
9. Bakıcının aileyle iş ilişkisinin bittiği, ama sevginin devam ettiği çocuğa mutlaka anlatılmalıdır. Gitmiş olsa bile, bakıcının çocuğu hala sevdiği, ona değer verdiği ve onu önemsediği çocuğa anlatılabilir.
10. Beraber bir ‘hatıra çalışması’ yapılabilir. Beraber gezilen yerleri, paylaşılan anları çizip, süreci görselleştirmek ve somutlaştırmak önemlidir. Böylelikle çocuk geçmişle şuan arasında bir köprü kurabilir.
11. Eğer bakıcının gidişi sancılı olduysa ve vedaya imkan kalmadıysa ‘boş sandalye’ uygulamasıyla, çocuğun bakıcısına veda etmesi sağlanabilir. Yanı bakıcısı tıpkı ordaymışçasına, ‘Şuan burada olduğunu hayal et, ona neler söylemek isterdin?’ diyebilirsiniz.
12. Bu süreci çok abartmamak önemlidir. Sıkça ‘Ne hissediyorsun, nasılsın?, Her şey yolunda mı?’ gibi sorularla çocuğa bakıcısını hatırlatmak da çocuğun unutmasına engel olacaktır.
13. Ailenin, çocukla normalde olduğundan daha fazla veya daha az ilgilenmemesi faydalı olacaktır. Zira bu gibi durumlar, çocuğun, ailenin hata yaptığını düşündüğü ve pişman olduğu imajını yaratacaktır.
14. Net bir şekilde bakıcıların her zaman evlerinde olamayacağını, ama anne ve babanın onunla olmaya devam edeceğini vurgulamak önemlidir.
İlgili yazı: Anne ile kurulan bağın yaşam ve ilişkiler üzerindeki etkisi
15. Eğer iyi bir ayrılma yaşandıysa, özel günlerde bakıcıyla mektuplaşma, kart gönderme, ziyaret etme ritüelleri de yaratılabilir, özel günlere davet edilebilir.