Ayurveda ile günlük rutininizi ve sağlığınızı düzenleyin

Ayurveda hakkında okuma yaptığım esnada tanıştım, Henry David Thoreu’nun “Sağlığınızı; sabahı ve baharı ne kadar sevdiğinize bakarak değerlendirin” sözüyle.

Maharishi’nin Çağdaş Ayurveda kitabının, “Günlük Rutin” bölümündeki bu cümle, sabahları ve baharı sevmediğim zamanlarda gerçekten de sağlığımın bozuk olduğunu fark ettirdi bana.

Sağlığımın bozukluğu ile kastettiğim şeyse, elbetteki Ayurveda’nın bahsettiği bütünsel sağlık… Yani bedensel, ruhsal ve spritüel sağlık. Bütünsel olarak sağlıklı değilseniz güne zamanında başlamamak için de hep bir nedeniniz oluyor.

Buradaki hikaye, aslında biraz da klişeleşmiş “yumurta mı tavuktan, yoksa tavuk mu yumurtadan çıkar” tartışmasına benziyor:

• Sağlıklı olmak için güne erken başlamak gerekiyor.
• Sağlıklıysanız güne erken başlarsınız.

Benim için buradaki karma, sağlıklı olduğumda güne erken başlamak üzerine kurulu. Diğer türlüsünü benim beceremediğim tecrübe ile sabittir.

Peki, güne erken başlamak nedir?

Ayurveda günü nasıl tanımlıyor ve günlük rutininizde size neler söylüyor?

Aslında çok basit… Dünya, büyük patlamadan bu yana güneşle uyanıyorsa, doğanın ritmi güneşle başlıyorsa, Ayurveda da güne güneşle başlamamız gerektiğini söylüyor. Hatta güne hazırlanmak için bir buçuk saat daha erken kalkmak, sabah arınmalarından ve hafif kahvaltıdan sonra harika bir güne hazır olacağımızın altını çiziyor.

Erken kalkmak için tabii ki erken yatmak da şart. Günlük uyku rutini ise sekiz saat olmalı. Sekiz saatin altındaki bir uyku uzun vadede sağlıksız bir hayata neden olurken, üstündeki uyku saatlerinin de Kapha’yı arttırması yüksek ihtimal.

Yeteri kadar uyursan, gece sana bakar

Ayurveda dinlence, bedeni tamir etmek ve hormonal dengeleri sağlamak için uyku saatlerinin mutlaka geceye denk gelmesi gerektiğini, bedenin buna ihtiyacı olduğunu söyler. Çaraka “Gece uykusu yaşayan her varlığın bakıcısıdır” der. Ben bunu, “Yeteri kadar uyursan; gece sana bakar” olarak yorumluyorum.

Bazen İngilizlerin yaptığı gibi, bir şeye karar vermeden önce “üzerinde uyumak” isterim. Hani sindirimi anlatırken demiştik ya, sadece yediklerimizi değil, yaşadıklarımızı, düşüncelerimizi ve gördüklerimizi de sindiririz diye… Gerçekten yeteri kadar uyursan gece sana bakar ve sindirir. Böylece temiz bir zihinle karar verebilmemize olanak sağlar.

İster gece, ister gündüz, sekiz saatlik bir uyku aynı derece faydalı olamaz. Gündüz uykusunun Kapha’yı artırarak tembellik yaratacağının altını çizmek isterim. İşte tam da bu nedenle gündüz uykularından sonra “Sersem oldum” deriz.

Günlük rutinin güneşten önce başlaması ile temel yaşam fonksiyonları da başlar. Arınmadan güne başlamanın sağlıksız olacağını söyleyen Ayurveda, sabah arınması için bir dizi ritüel belirlemiştir:

• Bağırsak boşaltımı
• Yüz yıkama
• Dil temizleme
• Yağ çekme
• Diş fırçalama
• Su içme
• Hafif bir yağ masajı
• Meditasyon
• Nefes egzersizi
• Duş
• Hafif kahvaltı

Tüm bunları yapmak için bir buçuk saat gibi bir zamanınız var çünkü kahvaltınızı da güneş doğmadan önce yapmalı ve güne güneşin doğuşu ile başlamalısınız. Bu sabah yoğunluğunuzun nedeniyse gece çalışan bedeninizin tamir, bakım ve yenileme sırasında toksinleri atabileceği forma sokmasıdır. Sabah bu rutinle birlikte arınmış bir beden ile güne başlarsınız.

Dosha, kolaylığı anlatıyor

Günün rutini elbette bununla sınırlı değil. Gün içindeki akış aslında daha kolaydır ve Dosha’ya göre yönetmek ister.

Günün dağılımıysa şöyle şekillenir: 06:00 – 10:00 Kapha, 10:00 – 14:00 Pitta, 14:00 – 18:00 Vata, 18:00 – 22:00 Kapha, 22:00 – 02:00 Pitta, 02:00 – 06:00 Vata.

Beden tiplerini anlatırken, bedenimizde üç beden tipinin de olduğunu, bu beden tiplerinin baskın Dosha’mıza rağmen gün içinde değiştiğini ve yönetimi de buna göre yapmamız gerektiğinden bahsetmiştik. Günlük rutin bize etkin Dosha’yı ve buna göre yaşamanın kolaylığını anlatır.

Sabah kahvaltısı 06:00 öncesi, öğle yemeği 12:00, akşam yemeği için de 18:00’den önce yenmesi ideal beslenme düzenidir. Sindirim ve günlük rutini bir sonraki yazımızda daha derin anlatacağım. Ayrıca, günlük rutin içinde Pançakarma’nın parçası olan oruç ve faydalarına da değinmek istiyorum.

Şimdi gelelim bu hayatın nasıl uygulanabileceğine… Zira meselenin aslı burada. Eminim bir çoğunuz yazıyı okuyunca ideal dünyanın çok ötesinde bir hayatınızın olduğunu ve benim de klavye cengaveri olduğumu düşündünüz. Yok, gerçekten öyle değil. Yaz-kış saat uygulaması ya da uygulanamaması, mesai saatlerinin farklı olması, yoğun iş hayatı, metropollerde yaşayanlar için trafik, sosyal hayat ile sabah 05:00’te kalkmak, akşam 22:00’de yatmak çok da mümkün değil biliyorum.

Ayurveda ile ilgili her şeyi birebir yapmak mümkün değil

Sabah 05:00’te kalkıyorsak da ya servisimiz bizi 05:30 – 06:00 gibi aldığı için ya da evdeki ufaklık 20:00 de uyuyup, sabah 05:00’te gözlerini cin gibi açtığı içindir. Bu sabah trafiği içinde yağ çekme, dil sıyırma, meditasyon, nefes egzersizi, yağ masajı, duş ve kahvaltı yetiştirme telaşı da çok gerçekçi durmuyor, haklısınız.

Ofis arkadaşlarımdan birisi ile konuşurken ancak altı, yedi saat uyuduğunu ve yorgun olduğunu söylediğinde, sekiz saat uyuması gerektiği söyledim. Ancak karşılığında, eve 19:30 – 20:00’de ulaştığını, yemek yiyip kendisine zaman ayırdığında saatin 21:30 – 22:00 olduğu yanıtını aldım. Doğal olarak da 22:00’de uyu diyemedim. Üstelik de sabah Vata ile uyandırdığı bedenini tekrar Kapha ile uykuya daldırarak ofise ulaşıyordu.

Ben günümüz koşullarında Ayurveda ile ilgili her detayı bire bir yapmanın mümkün olmadığına, günümüze uyarlanması gerektiğine inanıyorum. Bana göre coğrafi farklılık bunun ilk ve en büyük nedeni. Ayurveda’ya lokalize ederek bakmak gerekiyor.

Temel ihtiyaçlar zarurete dönüşüyor

Beş bin yıl içinde dünyada çok şey değişti. Dünya aynı hızla dönüyorsa bile zaman çabuk geçiyor… Teknoloji gelişiyor, hayatlar zorlaşıyor, çalışmak temel ihtiyaç değil zarurete dönüşüyor, doğanın dengesinden, evdeki tartının ibresine kadar her şey değişiyor. Her şey bu kadar değişirken, bir bilimi harfi harfine uygulamak da bizim için zor hale geliyor.

Bense, Ayurveda’yı rehber olarak alıyor ve bana gösterdiği yolda yapabileceklerimi hayatımın içine entegre ediyorum. Sabah rutininin bir kısmını evde yaparken, nefes egzersizini (4 al 8 tut 8 ver) ofise yürürken yapıyorum.

Kahvaltımı sabah o kadar erken yapamasam da lor peynirimi, ceviz ve meyvemi en azında 09:00 a kadar ofiste masamda yiyor ya da sadece kahve içiyorum.

12:00 öğle yemeğini en fazla yarım saat gecikmeyle yemeye ve günün en kuvvetli yemeği olmasına özen gösteriyorum.

Akşam 22:00’de yatmak imkansızken, en azından 24:00’te yatmak için kendimi motive ediyorum.

Bir Pitta olarak sınırlarımı biliyorum… Ve günü sakin kullanmak adına, önemli toplantılarımı Vata saatlerine göre organize etmeye çalışıyorum ki gün daha verimli geçsin.

Günlük rutinde tekrar buluşuncaya kadar dengede ve mutlu kalın…

İlginizi çekebilir: Sağlıklı yaşamın en önemli formüllerinden: Ayurveda