Atık cam kavanozları değerlendirmenin 10 yolu

Gezegenimizde büyük bir atık birikimi sorunu var. Bu atıklar biriktikçe birikti ve artık ekosistemin tolere edemeyeceği bir noktaya ulaştı. Tüketim alışkanlıklarımızı değiştirerek açığa çıkan atık miktarımızı azaltmak, bireysel olarak elimizden gelen en iyi çözüm. Özellikle de çevreyi kirleten, geri dönüştürülemeyen ve doğal yaşama zarar veren plastik atıkların hayatımızdan çıkarılması, sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek için büyük önem taşıyor.

Plastik atıkların %80’den fazlası tek kullanımlık plastikler ve plastik ambalajlardan oluşur. Bu iki kategoride açığa çıkan atıkları engellemenin yolu da, çevreye zarar vermeyen alternatiflerden geçiyor. Bu alternatif malzemeler arasında da başı “cam” çekiyor. Plastik yerine cam şişe ve kavanozlarda satışa sunulan ürünleri tercih etmek, çöpünüzdeki plastik miktarını büyük ölçüde azaltır.

İlginizi çekebilir: Sıfır Atık Rehberi 4: Atıksız alışveriş önerileri

Bir süre boyunca plastiksiz ve atıksız tüketime önem veren hemen herkesin başına gelen bir soruna değineceğim bugün; cam kavanozlar! Sizin de başınıza geldi mi bilmiyorum ama bizim evde yığınla kavanoz birikti. Turşu yaptık, reçel yaptık, konserve yaptık, sirke yaptık; eh, bir yerden sonra yapılacak şeyler bitti. Kavanozlar biriktikçe birikti, dolaplara sığmaz hale geldi. Cam geri dönüşüme kazandırılabilir elbette ama geri dönüşüm en son seçenek olmalı. Peki, kullanıldığında tükenmeyen ve eve sürekli yenisi gelen bu kavanozlarla ne yapabiliriz?

Konserve yapın

Yazdan domates salçası veya püresi yapıp bu kavanozlar içinde konserve yaparsanız, bütün sene rahatlıkla tüketebilirsiniz. Eğer düzgün vakumlandıysa, siz kapağını açana kadar bozulmadan kalacaklardır. Reçel, turşu, yoğurt… artık aklınıza ne gelirse. Konserve metodu yiyecekleri bozulmadan saklamanın en harika yoludur ve cam kavanozlar bu işler için rahatlıkla kullanılabilir.

Küçük eşyaları düzenlemede kullanın

Cam kavanozlar şeffaf olduğundan içinde ne olduğu ve ne kadar olduğu rahatlıkla görülebilir. Bu da size aradığınızı bulmada büyük kolaylık sağlar. Kilerde sakladığınız mercimek, çay, pirinç, baharatlar ve bunlar gibi pek çok gıda ürününü cam kavanozlarda depolayabilirsiniz. Ataç, bant, zımba, kalem gibi ofis malzemeleriniz için de cam kavanozlardan faydalanabilirsiniz. Banyonuzda yıkanabilir yüz temizleme pedleriniz, diş fırçalarınız ve el yapımı toz çamaşır deterjanınız bu atık kavanozlarda durabilir. Dikiş ipleriniz, çocuğunuzun minik oyuncakları, çengelli iğneler, yedek düğmeler… Aklınıza gelebilecek her tür öteberi için kavanozlar harika birer saklama kutusuna dönüşebilir.

Bardak olarak kullanın

Çay, kahve gibi sıcak içecekleri kulplu olmayan bir bardakta içmek pek mümkün olmayabilir ama su ve soğuk içecekler için cam kavanozlar son derece estetik birer bardak olabilirler. Üstelik içeceğinizi bitiremezseniz kapağını kapatıp daha sonra içmek üzere saklama imkânınız da var.

Arta kalan yemekleri depolayın

Çorba yaptınız, ertesi güne de arttı. Bir kâseye koysanız dökülme riski var, üzerini streç film ile kaplasanız plastik atık, koca tencereyi sokacak olsanız da dolapta o kadar boş yer yok. Ağzını sıkı sıkı kapatabileceğiniz, sızdırmayan, plastik atık oluşturmayan ve hacmi enine değil boyuna büyüdüğünden dolapta yer kaplamayan kavanozlar tam da bu günler için var. Arta kalan hemen her yiyeceği bu kavanozlarda buzdolabına kaldırabilirsiniz. İçinde ne olduğunu gördüğünüz için de bir köşede unutulup bozulması imkânsız hale gelir, yiyecek israfını engellemiş olursunuz.

Sadece arta kalanları değil, işe/okula/pikniğe vs. götüreceğiniz yiyecekleri de bu kavanozlarda taşıyabilirsiniz. Yulaf lapası, ara öğün olarak kuruyemiş, kuru meyveler ve kurabiye gibi yiyecekler, gideceğiniz yere kavanozlar içerisinde rahatlıkla taşınabilir. 

Vazo yapın

Dekoratif vazolar olarak kullanmak, kavanozları değerlendirmenin iyi bir yoludur. İçine çiçek koyabilir, midye kabukları, çam kozalakları veya renkli boncuklar koyup sergileyebilirsiniz.

Bitki yetiştirin

Ev bitkilerinizi plastik saksılar yerine kavanozlarınızda yetiştirebilirsiniz. Evinizde canlı yeşil bitkiler bulundurmanın pek çok faydası vardır; hava kalitesini arttırır, fotosentez yaptığından karbon ayak izini düşürür ve yeşil görmek insana huzur verir. Üstelik yenebilir bitkiler bakarsanız, market masraflarınız az da olsa azalır. Fesleğen, maydanoz, çeri domates ve hatta daha fazlasını ev ortamında yetiştirmeniz mümkün. Bu bitkiler için saksı olarak kavanozlarınızı kullanabilirsiniz.

Mumluk yapın

Cam kavanozlar, mumluk olarak da iyi iş görürler. Farklı esansiyel yağlar ve balmumu ile kendi kokulu mumlarınızı yapabilirsiniz. Var olan mumlarınızı içine koyabilirsiniz, böylece eriyip etrafı kirletmek yerine kavanozun içinde birikir ve daha uzun süre kullanılabilir.

Teraryum yapın

Yeşil bitkileri seviyorsanız ama bitkileri hayatta tutmakta zorlanıyorsanız, kavanozlarınızı teraryum yapmakta kullanabilirsiniz. İçini kaktüs ve sukulent gibi bakımı kolay bitkilerle, renkli taşlarla ve çeşitli çiçeklerle dilediğiniz gibi tasarlayabilirsiniz. Yapması son derece eğlenceli, ortaya çıkan sonuç ise oldukça dekoratif.

Hediye paketi olarak kullanın

Sevdikleriniz için aldığınız veya kendiniz yaptığınız hediyeleri cam kavanozlara koyup renkli bir kumaş veya kurdele ile bağlayın. Daha çevre dostu bir hediye paketi düşünemiyorum. Üstelik bu şekilde kavanozun kendisi de ikinci bir hediye olabilir ve sevdikleriniz tarafından kullanılabilir.

İlginizi çekebilir: Sürdürülebilir hediyeler için: Sıfır atık hediye önerileri

Kendin yap projeleri ile ileri dönüşüm yapın

Kavanozlarınızı biraz su, gliserin, sim ve minik biblolar ile şahane kar kürelerine dönüştürebilirsiniz. Harika birer hediyelik eşya olurlar. Kırık kavanozlarınız varsa onları atmayıp (hatta kendiniz kırıp), dilediğiniz renklerde boyayıp yapıştırarak kendi tasarımınız olan bir abajur veya avize yapabilirsiniz. İş kendin-yap projelerine geldiğinde seçenekler hayal gücünüz ile sınırlı. Bu ürünleri kendiniz kullanabilir, sevdiklerinize hediye edebilir hatta satarak para kazanabilirsiniz. 

İlginizi çekebilir: Atıkları değerlendirmenin iki farklı yolu: Geri dönüşüm ve ileri dönüşüm

Benim aklıma gelenler bunlar. Sizin daha farklı fikirleriniz varsa, yorumlara yazarak bizleri de bilgilendirebilirsiniz.