Erken saatte başlayan bir okulun mesaili çalışan bir müzik hocası olarak, bayram tatili çok kıymetli oluyor. Ne yapsam, nerede dinlenirim diye düşünürken yıllardır merak ettiğim Nesin Köyü geliyor aklıma, bu tarihte kamp olacağını bile düşünmemişim, sadece kalıp ortamı solumak isterken, şansıma derslere denk geliyorum. Doğasıyla, manzarasıyla, kütüphanesiyle insanı öğrenmeye teşvik eden bir yer burası. Bildiğimiz okullara benzemiyor. Çok etkileniyorum ve Ali Nesin’le okul hakkında bir söyleşi gerçekleştiriyorum.


Bizi kırmıyor, okulunu anlatıyor. Bu arada okul o tarihlerde o kadar dolu ki kalmak için Şirince’de bir yer buluyorum. Köşe başında da Şirince Şarap Mahzeni. Özellikle mandalina şarabı çok leziz ve İstanbul’a da teslimat yapıldığını söylüyorlar. Tavsiyelerim arasına bu özel üretim meyve şaraplarını da ekliyor, keyifli okumalar diliyorum.
“Matematik ve Oyun” kampının ismi çok oldukça ilgi çekici, üstelik davetkar. Matematik bir oyun mu? İsme nasıl karar verdiniz?
Matematikte yirminci yüzyılın başlarında bulunmuş oyunlar kuramı vardır. John von Neumann da bu konuyu kitaba ilk taşıyan matematikçidir. Hatta Akıl Oyunları (A Beautiful Mind) filminden bildiğimiz John Forbes Nash da bu kuramın katkısı sayesinde ekonomi ödülünü alır.
Çocukların tatil günü bir kursa veya kampa katılmasını teşvik edip, matematikten korkmasını engelleyecek bir başlık aynı zamanda…
Matematiği bir anlamda oyun olarak görebiliriz. Doğaya karşı tek başına oynanan bir oyun. Matematik doğayı, doğanın yasalarını, evrende hangi kuralların işlediğini anlamamıza yardımcıdır sonuç olarak. Bir mücadele veriyor, dünyada kimsenin bilmediği sorular üstüne çalışıyorsun. Bilinmeyeni bulmaya uğraşıyorsun. Bu bir oyun değil de ne?
Peki içeriği nasıldı bu kampın?
Biz bu kampta birçok oyun oynadık. Bu oyunlar tüm bilginin satranç gibi ortada oynadığı oyunlar. Son derste oynattığım hapishane oyunu en zoruydu. Maalesef Covid sebebiyle kaybettiğimiz Conway’in yüzlerce oyunundan biridir. Çözemeyeceklerini de biliyordum ama çocuklar çok meraklıydı ve zekice sonuca ulaşmaya yaklaştılar. Şaşırtıcı bir sonucu vardır bu sorunun.
Genelde kimler geliyor derslerinize?
Bazen anneler babalar “Çocuğumu yollayacağım kampa.” diyorlar, ben de kargo ile alıyoruz diye espri yapıyorum. Çünkü ailesinin dayatması ile gelmesini tercih etmiyorum çocukların. Kendi istekleriyle gelsinler istiyorum. Kimisi yapamıyor, eksikliğini gidermek istiyor, kendi isteyerek geliyor. Böyle akıllı çocuklar da var. Anlamadığı şeyi aşağılamıyorlar, kedi uzanamadığı ciğere pis der misali…
Okullarda matematik dersi çok önemli değil mi? Nasıl buluyorsunuz eğitimi?
Biz dünyaya matematik sayesinde anlıyoruz, elimizde başka bir veri yok. Ama sanki matematik bu kadar önemli değilmişçesine müfredatta çok fazla detaya kaçılıyor. Ayrıca nelerin öğrenilmesi gerektiğinin dışında nelerin öğrenilmeyeceğine de karar veriyorlar ve bu haksızlık. Daha iyi öğrenen ve ilerlemeye açık çocukların daha çok öğrenmesini nasıl engelleyebilirsiniz ki? Bu yüzden müfredatın mutlak doğru olarak görünmesine karşıyım ve konuların öğrenciye göre düzenlenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Öğretmenler de çocukların matematiği sevmemesine sebep oluyor sanki…
Maalesef evet. Kusura bakmasınlar ama öğretmenler de yeterli değil çoğu okulda, çünkü sınavla gelmiyorlar. Onlar yetersiz olunca da öğrenciler matematikten daha kolay soğuyor…
Peki Matematik Köyü’nden çıkan öğrencilerin geri dönüşleri nasıl?
Bilinen bir gazeteci geçenlerde bize yazmış, yeğenleri gelmiş bizim kampa ve hala anlata anlata bitiremiyorlarmış. Öğrencilerin hepsinin öğrenme seviyesi farklı ve biz onlara burada alan da tanıdığımız için hepsi kendi öğrenme hızında zevk alarak matematiği deneyimleyebiliyor. Okullardaki gibi onlara kızan, bağıran birileri yok ve de burada ilk kez ailelerinden ayrı kalıyorlar, hayatı görüyorlar, bulaşık yıkıyorlar, bunlar da onlar için heyecanlı bir deneyim oluyor ve anısı kalıyor.
Daha çok bilgi ve kaynağa ulaşması için öğrencilere ne önerirsiniz?
Ben öğrencilere hep, kendini annenle, babanla, mahallenle kısıtlı tutarsan ilerleyemezsin diyorum. Evrensel bir eğitim almalı ve kendini Oxford’daki, Cambrigde’teki, Harvard’daki yaşıtlarınla yarışmalısın diyorum. Dünya çapında olmak için müfredat dışına çıkmak şart özetle. Bizim zamanımızda imkanımız yoktu, sadece sahaflardan kitap toplardık ama şimdi imkan çok, internet var ve yabancı dil daha yaygın. Araştırsınlar ve neyin kendilerine göre olduğunu anlayacaklar. Okumalarını ve düşünmelerini tavsiye ediyorum kısacası.
Düşünmek çağımızda önemini kaybediyor ama sanki…
Ben de birkaç gündür bunun üstüne düşünüyorum. Şunu gözlemliyorum, gençlerin çoğu anlamaktan ve düşünmekten vazgeçmiş durumda. Peki neden? Çünkü bir şeyi anlamak için karşıda anlaşılacak bir şeyin bulunması gerekiyor. Mesela benim küçüklüğümde annem ve babam bana bir bisiklet almıştı. Bisikletin freni bozulmuştu ve ben vidayı sıktım. Meğer gevşetmek gerekiyormuş. (Gülüyor.) Ama bu şekilde çözdüm, anladım. Çünkü bir çok şey mekanikti ve anlaşılırdı. Şimdi ise çoğu şeyi anlamak çok zor, yeniliklerin hızına yetişilemiyor ve çocuklar bu dünyanın anlaşılmaz olduğuna karar verdikçe düşünmekten de vazgeçiyorlar. Anlayamam bunu diyerek sadece bana hangi tuşa basacağımı ya da ne yazacağımı söyle noktasına geliyorlar, anlamamayı kabul etmek de eğitim hayatına sirayet ediyor, çocuklar ezberliyorlar, ne yapmam gerekir diyerek icraat istiyor. Bu da çağımızın çocuklarının büyük handikapı. Bu ya pandeminin etkisi ya da modern çağın temel problemi. Mekanik olmayan anlamadığımız şey sayısı arttıkça meraktan da uzaklaşılıyor.
Peki daha iyi anlamak için önerdiğiniz başucu matematik kitapları var mı?
Türkiye’de çok fazla çeviri kitap yok. Kendi kitaplarımı önerebilirim. Onları kendi çocuk halimi düşünerek yazdım. Çünkü okur kitlesini, daha doğrusu seviyesini neye göre belirleyeceğinizi bilemediğinizde en doğru eylem kendinizden yola çıkmak oluyor. Bir de TÜBİTAK Yayınları’nı önerebilirim naçizane.
Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?
Köyümüzü ziyaret etmek isteyenler, nesinkoyleri.org sayfasından yıl içindeki etkinliklerimizin tarih ve detaylarına ulaşabilirler.
Tabii. Bu güzel söyleşi için teşekkürler!
Matematik Köyü 2025 Etkinlik Takvimi
- Felsefeye (Yeniden) Giriş: Platon’un Eserlerini Nasıl Okumalı / 15-21 Eylül 2025
- Ekolojik Tasarım ve Yaşam Kampı / 15-21 Eylül 2025
- FluTV: Olmaz Öyle Saçma Kamp! / 15-20 Eylül 2025.
- Psikoloji Bilimi Kampı / 8-14 Eylül 2025
- Biyoloji Felsefesi Yaz Kampı / 1-7 Eylül 2025
- Psikoloji ve Fenomenoloji Yaz Kampı / 1-7 Eylül 2025.
- Konuşarak Dönüşmek: Lacancı Psikanalizde Klinik ve Kuram / 1-6 Eylül 2025
- Görünmeyeni Çekmek: Hassas Konulu Belgesellerde Yaklaşımlar, Etik ve Teknikler / 1-6 Eylül 2025
- Bilim Tarihi ve Felsefesi Yaz Kampı / 25-31 Ağustos 2025
- Sosyoloji Yaz Kampı / 25 Ağustos – 31 Ağustos 2025
- Edebiyat ve Felsefe: Türk Romanı / 25-30 Ağustos 2025 Gökte Ne Var – Amatör Astronomi Yaz Kampı / Edebiyat ve Felsefe: Türk Romanı / 25-30 Ağustos 2025 Gökte Ne Var –18-24 Ağustos 2025
- Ertan Yılmaz Sinema Yaz Kampı / 18-24 Ağustos 2025
- Liseler için Felsefe Yaz Kampı / 18-24 Ağustos 2025.
- Bilim Akademisi – Nesin Matematik Köyü 2025 Dünya Kuantum Yılı Feza Gürsey Yaz Kampı (Yüksek Lisans-Doktora) / Bilim Akademisi –11-23 Ağustos 2025
- Psikanaliz ve Sinema / 11-17 Ağustos 2025
- Bilim Akademisi – Nesin Matematik Köyü Feza Gürsey Programı – 2025 Dünya Kuantum Yılı – Üniversite ve Lise Öğrencileri için Kuantum Fiziğine Giriş Kampı / Bilim Akademisi –11-17 Ağustos 2025
- Lise Docu-Fiction Kampı / 11-17 Ağustos 2025
- Derin Okuma ve Akademik Yazım Yaz Kampı / 11-17 Ağustos 2025
- Duyguların İzinde Yaz Kampı: Psikoloji, Felsefe ve Tiyatro Perspektifinden Bir Bakış / 11-16 Ağustos 2025
- Kağıt Heykel ve Stop-motion Animasyon Film Atölyesi / 4-10 Ağustos 2025
- Alternatif Evrenlerle Dijital Oyun Tasarımı / 4-8 Ağustos 2025
- Analog Fotoğraf ve Fotoğrafta Alternatif Yöntemler Kampı / 28 Temmuz – 3 Ağustos 2025Analog Fotoğraf ve Fotoğrafta Alternatif Yöntemler Kampı / 28 Temmuz –
- Siyaset Yaz Okulu / 21-26 Temmuz 2025
- NMK Lisans ve Lisansüstü Matematik Yaz Kampı / 14 Temmuz – 28 Eylül 2025NMK Lisans ve Lisansüstü Matematik Yaz Kampı / 14 Temmuz –
- Cebir ve Bilgisayar Programcılığı Yaz Kampı / 14-26 Temmuz 2025
- Ölümün Toplumsal Yaşamı / 14-20 Temmuz 2025
- Çağdaş Zihin Felsefesi Yaz Kampı / 14-20 Temmuz 2025
- Lise Fotoğraf Kampı / 14-20 Temmuz 2025
- Antropoloji Kampı / 14-20 Temmuz 2025
- Öğretmenler için Beceri Odaklı Matematik Eğitimi Kampı / 7-13 Temmuz 2025.
- Beyin, Biliş ve Evrim (Brain, Cognition and Evolution) / 7-12 Temmuz 2025
- Aganta Burina Burinata: Hikâye Anlatıcılığı ve Tasarım / 7-12 Temmuz 2025.
- Antik Mısır Kampı / 7-12 Temmuz 2025
- Öğretmenler için Eleştirel Düşünme ve Matematiksel Yaratıcılık Kampı / 30 Haziran – 6 Temmuz 2025.Öğretmenler için Eleştirel Düşünme ve Matematiksel Yaratıcılık Kampı / 30 Haziran –
- Lise Fotoğraf Kampı / 30 Haziran-6 Temmuz 2025
- Yatırımın Evrimi: 2035’te Melek Yatırım ve Risk Sermayesi / Yatırımın Evrimi: 2035’30 Haziran – 05 Temmuz 202530 Haziran –NMK Matematik Lise Yaz Kampları / 23 Haziran – 13 EylülNMK Matematik Lise Yaz Kampları / 23 Haziran –
- Mustafa Yağcı Lise Yaz Kampları / 23 Haziran – 6 Eylül 2025Mustafa Yağcı Lise Yaz Kampları / 23 Haziran –
- Sanat Üretim Yöntemleri Üzerine Egzersizler Yaz Kampı / 23-29 Haziran 2025
- Dil ve Düşünce Etkileşimleri Yaz Kampı / 23-28 Haziran 2025
- Roman Dersleri / 16-22 Haziran 2025.
- Şiir Dersleri / 16-21 Haziran 2025
- İlkokul ve Ortaokul Öğrencileri İçin Satranç Kampı / 23-25 Mayıs 2025.
- Köy’de SAT Kampı / Köy’21 – 27 Nisan 202521 –
- Liseliler için Mustafa Yağcı Limit, Türev ve İntegral Nisan Kampı / 31 Mart – 5 Nisan 2025Liseliler için Mustafa Yağcı Limit, Türev ve İntegral Nisan Kampı / 31 Mart –
- Liselilere Problemlerle Matematik Kampı / 31 Mart- 5 Nisan 2025
- Liseliler İçin Mustafa Yağcı İkinci Dereceden Denklemler, Parabol, Sayma, Olasılık ve Trigonometri Nisan Kampı / 31 Mart – 5 Nisan 2025Liseliler İçin Mustafa Yağcı İkinci Dereceden Denklemler, Parabol, Sayma, Olasılık ve Trigonometri Nisan Kampı / 31 Mart –
- Köy’de AP Calculus Kampı / 29 Mart – 6 Nisan 2025Köy’de AP Calculus Kampı / 29 Mart –
İlginizi çekebilir: Başar Can Kıvrak ile yeni albümü hakkında