X

Akıl sağlığınızı korumak için: Akıllı beslenme

“Ben bir beyinim Watson, geriye kalan her şey yalnızca bir ilave” der Sherlock Holmes. Mevlana ise bunu yüzlerce yıl önce “Kardeşim sen düşünceden ibaretsin, geriye kalan et ve kemiksin” şeklinde ifade etmiştir. İnsanlık olarak yıllardır bu geriye kalan et ve kemiğin sağlığı için türlü türlü diyetler yaptık. Bedenimize tüm dikkatimizi çevirmişken bizi biz yapan şeyi, yani düşüncelerimizi barındırdığımız beynimizin sağlığını hiç düşünmedik.

Vücudumuza giren enerjinin tek başına beşte birini tüketen beynimizden bize bir beslenme menüsü hazırlamasını istesek nasıl olurdu acaba? Farklı diyet uzmanlarının yazdığı gibi 3 ana-2 ara öğün, güçlü bir kahvaltı vs. şeklinde mi olurdu?

Bu soruyu cevaplamak için son 150.000 yıldır neredeyse hiç değişmeyen bir beynin temel ihtiyaçlarına bakalım önce. 150.000 yıl geriye dönmek için çok uzun bir zaman olduğundan 15.000 yıl geriye gidip hala avcı ve toplayıcılıkla geçinen atalarımızı düşünelim.

Düşünün ki bundan tam 12.000 yıl önce bir Mart sabahı günün ilk ışıkları ile bir mağaranın köşesinde uyanıyorsunuz. Şehir hayatı, trafik gibi dertleriniz olmadığı için yattığınız yerden hemen fırlamanızı gerektirecek bir durum da olmuyor. Gece yaktığınız ateşin son közleri hala çıtırdıyor. Siz henüz çalışmayı keşfetmediğiniz için közün başında tembellik yapmayı da bilmiyorsunuz. Bir iki gerinmeden sonra yattığınız yerden kalktığınızda bir önceki gün sadece bir avuç yemiş yediğinizi fark edip bugün artık avlanmaya çıkmanız gerektiğini düşünüyorsunuz. Beyniniz tam bu noktada var olan açlık durumundan dolayı stres hormonları salgılamaya başlıyor. Günümüzde stresle ilişkilendirilen kötü duyguların aksine bu stres beyniniz için olumlu mesaj anlamına geliyor ve siz avlanmaya çıkıyorsunuz.

Son 15.000 senede beynimizin stres algısı değişti mi?

Aslında değişmedi. Beynimiz için iki türlü stresten bahsedebiliriz, onu besleyen stres ve onu öldüren stres. Nietzsche’nin “Beni öldürmeyen şey güçlendirir.” sözü beyniniz için bu durumda geçerli değildir. Çünkü beyin onu besleyen ılımlı (pozitif) stres ile güçlenir. Aç kalmak (uzun süreli olmadıkça) beynimiz için olumlu bir strestir ve evrimsel açıdan su içmek, yemek yemek kadar doğal bir süreçtir. Açlık durumunda vücut, hücrelere yenileme mesajı gönderir. Beyin bu süreçte yeni hücreler üretir, var olan hücreleri büyütür ve bağlantılarını güçlendirir. Bugün beynimizin günde 800 ile 1000 arasında yeni beyin hücresi (nöron) üretebildiğini biliyoruz. Açlık sayesinde üretilen yeni beyin hücreleri ile hafızanız güçlenir ve beyin yaşlanmasını yavaşlatmış olursunuz.

Düzenli olmayıp, ara ara yapılan açlık diyeti beyninize kıtlık durumunda olmadığınızı ve düzenli besin bulabildiğiniz mesajını verir. Bu mesaj vücudunuzun yağ birikimi yapmaması açısından da gereklidir. Tek tip beslenme de beyninize benzer bir mesaj verir aslında. Evrimsel yaşantısı boyunca bulabildiği çeşitlilikle beslenmeye alışmış olan vücut ve beyin tek bir çeşit beslenme ile yine bir kıtlık döneminde olduğunu düşünür. Bu da metabolik stres oluşturur. Sağlıklı bir beyin için çeşitliliği koruyup arada aç kalmak en güzel beslenme yöntemidir.

Peki bu açlık diyetini nasıl uygulayabiliriz?

Sağlıklı bir insan için uzmanlar bu konuda 2 farklı yol öneriyorlar. Bunlardan ilki haftada 2 günü az yiyerek geçirmek. Az yemek kişiden kişiye farklılık göstereceği için bunu anlamanın en güzel yolu sofradan aç kalkmaktır. Eğer oturduğunuz bir sofradan yabancı bir eve misafirliğe gitmiş gibi tam doymadan kalkıyorsanız, bu sizin az yeme limitidir. Diğer yöntem ise sadece sabah 11:00 ile akşam 19:00 saatleri arasında normal ölçülerde yemek. Hangi yöntemi uygularsanız uygulayın beyninizin ihtiyacı için yeterli ölçüde su içmeyi de unutmayın.

İlgili yazı: Mindful beslenme: Yemek ile farkındalığın buluştuğu nokta

Sinem Serap: Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği'ni bitirdiğimde beynin artık hayatımın vazgeçilmez bir parçası olacağını biliyordum. Çocuklukta başlayan beyin-zihin ilgim sonunda akademik ortama taşındı ve şu anda doktora çalışması şeklinde devam ediyor. Beyinden sonra en büyük tutkum olan su altı, beni serbest dalış denemelerine, oradan meditasyona ve oradan da yogaya götürdü. Yaklaşık 1 sene önce yoga eğitmeni sertifikamı alsam da bu yolda hala öğrenci kalmaya devam ediyorum.

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale