İşlevlerini daha iyi yerine getirebilen aileler sağlıklı, yani işlevsel aile olarak da adlandırılırlar. İşlevsel ailelerde, bireylerin birbirlerini cesaretlendirmesi, desteklemesi, aile üyeleri arasında etkin iletişim, güvenli bağlanma, birlikte zaman geçirmeye istekli olma, rollerin açık olması ve bireysel fikirlere, kişisel farklılıklara saygı duyma gibi özellikler bulunmaktadır.
Böyle ailelerde sistem içindeki her birey psikolojik olarak da sağlıklıdır; çok az çatışma yaşar, yaşamlarındaki değişim ve gelişimlere kolay bir şekilde uyum sağlayabilir. İşlevsel ailelerde bireyler birbirlerinin rol ve beklentilerine uygun davranırlar. Aile üyeleri kendisine ve diğer aile üyelerine karşı saygılıdır. Roller esnektir, geçici olarak bir üyenin rolünü diğer üyeler üstlenebilir. Ailelerin işlevlerini gerçekleştirememesi sonucunda ise karşımıza aile içi sorunlar ve sağlıksız (işlevsiz) aile yapıları çıkabilmektedir.
İşlevsiz ailelerin en önemli özelliği, üyeleri arasında ilişkilerin kopuk, katı kurallara bağlı ve iletişimlerin bozuk olmasıdır. Bu tip ailelerde bireyler birbirlerine gerçek bir yakınlık duymazlar, birbirlerine karşı olumsuz duygu ve davranış içindedirler, ortaya çıkan sorunların çözümünde ise iş birliği içinde olmazlar. Böyle dinamikleri olan aileler söz konusu olduğunda, aile danışmanlıkları ile mümkün olabilecek aile ilişki regülasyonu olumlu sonuçlar vermekle birlikte pozitif ruh sağlanarak işlevsel aileler yaratmaktadır.
Aile içinde pozitif ruh nasıl oluşturulur?
Aile sisteminde ortaya çıkarılmak istenen pozitif ruh aile danışmanlıklarının, aile üyelerinin birbirleriyle karşılıklı etkileşim biçimlerini keşfetme ve böylece aile içindeki ilişki sistemini anlama ile ailenin problem çözme yeteneğini geliştirmeyi hedefledikleri süreçtir. Aile bireyleri zaman zaman aile içindeki rol ve sorumluluklarına uymakta zorlanabilirler. Bu uyum problemleri beraberinde yaşanan etkileşim ve iletişim sorunları da ortaya çıktığında problemler ciddi çatışmalara dönüşebilmektedirler.
Aile danışmanları, aile bireylerinin farkındalık kazanarak bilinçlenmesi, ebeveyn kapasitesini arttırma, aile içi iletişim sorunlarının çözümü, işlevsel aile yaşamına kavuşma gibi alanlarda ailelere rehber olmaktadır. Aile terapileri ve aile ilişki regülasyonunda pozitif ruhu yakalayabilmek için yaşantısal, yapısal, stratejik yaklaşımlar faydalı olmaktadır. Tüm bu yaklaşımlarla ana hedef aile yaşam kalitesini artırmaktır. Aile üyelerinin kendileri hakkındaki farkındalıklarını artırmak, geçmiş yaşantılara takılıp kalınmaması sayesinde ilişki doyumunu yakalamak ve yükseltmek, eşler arası problemleri “şimdi ve burada” anlayışıyla çözümlemek, insan potansiyeline önem vermek, gelişim ve önleyici odaklı olmak, ailenin geçmişini önemseyerek kuşaklar arası aktarıma dikkat çekmek ve kişilerarası ilişki biçimlerinin belirleyicisi olarak kuşaklar arası geçişleri değerlendirmek, aile sistemini yeniden çerçevelemek ve aile haritasını ortaya çıkarmak, aile sistemini güçlü kılacak yaklaşımlar baz alınarak yapılan çalışmaların sonuçları olabilmektedir.
İlginizi çekebilir: Anımsama terapisi: Anımsıyorum geçmişimi, bugün huzurlu ve mutluyum