Depresyon şiddeti hayli değişken olabilen yaygın bir ruh sağlığı problemi. Hafif bir vakaysanız üzüntü, huzursuzluk, kızgınlık ve yorgunluk gibi belirtilerle başa çıkmanız gerekebilir ve bunlar haftalar veya daha uzun sürebilirler. Böylesi bir depresyon günlük hayatı ve insani ilişkilerinizi de etkileyebilir.
Ancak bazı depresyon vakaları daha ağırdır ve yoğun belirtiler arasında ciddi iştah ve kilo kaybı, uyku problemleri, sık sık ölüm ve intiharı düşünme de bulunuyor. Böylesi bir depresyon felç edici olabilir. Bu nedenle bu uyarı işaretlerinden herhangi birisine sahipseniz hemen tedavi olmanız çok önemlidir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Ağır depresyon belirtileri
Ağır ve yoğun bir depresyonun belirtileri şöyledir:
- Uyku problemleri: Depresyonu olan insanların uyku problemleri olmayanlardan daha fazladır. Depresif olduğunuzda endişeleriniz sizi geceleri uyanık tutar. Uykusuzluk ise daha da üzüntü duymanıza sebep olabilir.
- Çok fazla uyumak: Uyku duygularınızdan kaçmak için bir yöntem olabilir ve kendinizi çok daha uzun süreler yatakta bulabilirsiniz. Ayrıca depresyon fiziksel bir sebep olmaksızın yorgun hissetmenize yol açabilir. Depresyonu olan bireylerde uyku apnesi gibi uyku bozukluklarının riski daha fazladır ve bu da gün içerisinde uyku haline sebep olabilir.
- Huzursuzluk: Özellikle çocuk ve ergenlerde şikayetçi ruh hali ve kızgınlık depresyonun temel belirtileri arasındadır. Üzüntü nöbetleri esnasında huzursuzluk duymak da muhtemelen depresyona işarettir. Huzursuzluk genelde tek başına olmaz ve bir şeyden kaynaklanır, yani anksiyete ve disregülasyonlardan da kaynaklanabilir.
- Depresyon ve huzursuzluğun sebebi aynı olabilir ve genler ile aile geçmişi de etki edebilir. Ayrıca huzursuzluk okulda, işte ve ilişkilerde problemlere yol açıyorsa depresyona da sebep olabilir.
- Keyif alınan aktivitelere ilgiyi kaybetmek: Anhedoni, yaşamdan keyif almamanın tıbbi adıdır. Yaygın bir depresyon belirtisidir. Bilim insanları buna neyin sebep olduğunu bilmiyorlar. Çok az dopaminden kaynaklanabilir. Bu dopamin beynin tatmin ve keyif kimyasalıdır.
- Umutsuzluk: Depresyon umutsuz hissetmenize sebep olabilir. Umudunuzu kaybetmek ise daha fazla depresyon nöbetine sebep olur ve intihar riskini arttırır. Umutsuz hisseden insanların depresyon tedavisi alma ihtimali azalır ve hatta negatif hissettikleri için terapiye gitmeyi de bırakabilirler.
- Kötü bir şey olacak hissi: Endişe normal bir histir ancak depresyonda aşırı olabilir. Kötü bir şey olacak hissine devamlı sahip olduğunuzda, bu durum çok kaygılı ve depresif hissetmenize yol açabilir.
- Ölüm, intihar düşünceleri: Depresyondaki çoğu kişi asla intiharı düşünmez. Ancak umutsuzluk, değersizlik ve üzüntü hisleri bazı insanların ölmek istemelerine yol açabilir. İntihar düşünceniz varsa hemen yardım almanız gerekir.
- Kendine bakamamak: Depresyonda olduğunuzda yeme, banyo yapma, çalışma, ailenize bakma gibi günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilirsiniz.
- Psikotik belirtiler: Nadiren de olsa ağır depresyonu olanlarda psikotik nöbetler oluşabilir. Bunlar arasında halüsinasyonlar, sanrılar ve gerçek olmayan düşünceler ile inançlar vardır.
Ergenlerde ağır depresyon belirtileri
Depresyon ergenlerde yetişkinlerden biraz daha farklı görünebilir. Şu belirtilere dikkat etmek gerekir:
- Huzursuzluk ve/veya saldırganlık
- Çok fazla yemek ve uyumak
- Baş ve mide ağrısı gibi fiziksel belirtiler
- Evden kaçma tehditleri
- Eleştirilere karşı hassasiyet
- Madde ve alkol kullanımı
Ağır depresyonun fiziksel belirtileri
Aşağıdaki depresyon belirtileri başka tıbbi rahatsızlıklarla birlikte oluştuklarında dikkatten kaçabilirler:
- Kabızlık
- Sırt ağrısı, mide ağrısı ve diğer açıklanamayan ağrı ve sızılar
- Düşük cinsel istek
- Kilo verme veya alma
- Normalden daha yavaş hareket etme veya konuşma
İntihar için risk faktörleri
Risk faktörlerine sahip herkes intiharı düşünmez. Depresyon ve diğer ruh hastalıklarına ek olarak intihar riskini arttıran bazı faktörler şöyle:
- Geçmişte madde kullanımı ve intihar teşebbüsleri
- Ailede intihar geçmişi
- Kronik ağrılar ve ciddi hastalıklar
- Uzun vadeli adli problemler, iş kaybı, zorbalığa uğramak, ayrımcılık yaşamak
- Geçmişte, çocuklukta veya ilişkilerde şiddet, travma ve istismar görmek
- İntihar için silahlara veya başka cihazlara erişim
Ağır depresyon belirtileri ne zaman acil durum olurlar?
Ağır depresyonu olanlar için intihar gerçek bir tehlikedir. Bazı intihar vakaları fark edilmez çünkü kaza, aşırı doz veya silahlı çatışma gibi kayda geçerler. Ancak intihar sebebiyle ölenlerin yarısı kadarında depresyon veya başka ruh sağlığı problemleri vardır.
İntiharın bazı uyarı işaretleri şöyle:
- Kendini öldürme isteği hakkında konuşmak
- İnternetten intihar yöntemlerine dair araştırmalar yapmak
- Umutsuzluktan ve yaşam sebebi olmamasından bahsetmek
- Katlanılamaz bir duygusal ve fiziksel ağrı hakkında konuşmak
- Başkalarına yük olduğundan bahsetmek
- Alkol ve madde kullanımını arttırmak
- Kaygılı, sinirli ve gergin davranmak
- Çok hızlı araba sürmek gibi dikkatsizce davranmak
- Çok az veya fazla uyumak
- Arkadaşlarla iletişimi kesmek, onlara veda etmek ve kişisel eşyalarınızı dağıtmak
Ağır depresyon belirtileri konusunda yardım almak
Eğer 2 hafta veya daha uzun süre depresyon belirtilerine sahipseniz, doktorunuzla veya terapistinizle görüşün. Eğer belirtileriniz ağırsa, daha çabuk ulaşmanız gerekir. Teşhis aldıktan sonra belirtileri hafifletmek için tedaviye başlayabilirsiniz.
Ağır depresyon tedavisinde genellikle antidepresan ilaçlar kullanılırlar. Ayrıca size huzursuzluk veren düşünceler konusunda terapistinizle konuşmanız da gerekebilir.
Antidepresanların işe yaramaları için 4-8 hafta geçmesi gerekir. Bu esnada doktorunuz antipsikotik ilaçlar yazabilir ve böylece belirtilerin daha hızlı baskılanmaları sağlanır.
İntihar düşüncesi ile başa çıkmak
İntihar davranışı genelde dürtüseldir. Evde kendinize zarar vermenize yardımcı olabilecek nesneleri, yani silah, bıçak, ilaç, ip gibi şeyleri güvendiğiniz bir arkadaşınızdan rica ederek ortadan kaldırın. Evde fazladan ilaç bırakmayın. Böylece dürtüsel bir davranış ortaya çıktığında kullanacak bir şey bulamazsınız.
Alkol ve madde kullanımından kaçının ve ayrıca bağımlılığınız varsa bırakma kliniklerine başvurun. Bunlar depresyonu kötüleştirebilir ve intihar düşüncelerine yol açabilirler. İntihar eden insanların %22’sinin kanlarında alkol tespit edilmişken, %20’sinde ise madde bulunmuştur.
Eğer kendinize zarar verme isteği gelirse veya kendinize zarar verme yönünde adımlar attıysanız, hemen acili arayın.
Yoğun depresyon umutsuzluk, huzursuzluk, sevdiğiniz aktivitelere olan ilgiyi kaybetme ve ölüm düşüncesi gibi belirtilere sebep olabilir. Tedavi için ruh sağlığı uzmanınıza hemen başvurun. İntihar düşüncesine üstün gelemiyorsanız hemen acili aramayı unutmayın.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: webmd.com
İlginizi çekebilir: Depresyonu fark etmenin ve depresif ruh haliyle başa çıkmanın 5 yolu