45 yıllık araştırma sona erdi: “Süper zeki” çocuklar nasıl eğitilmeli?

Eğitim çağı, bir çocuğun en önemli dönemi. Çocuğun düşünmeyi, fikir yürütmeyi, ne yapmayı sevdiğini, ne yapmayı sevmediğini öğrendiği bu kritik dönemde nasıl bir yol izlendiği bir hayli önemli. Hele ki çocuğunuz bir süper zekaysa!

Peki süper zeki bir çocuk nasıl eğitilir?

Normalin üstüne bir IQ’ya sahip çocuklar, eğitim hayatında yaşıtlarına göre zorlu süreçler yaşayabiliyor. Birçok eğitimci bu noktada ne yapılması gerektiğini biliyor olsa da aileler, panikleyebiliyor, yanlış bir şey yapmayayım derken çocuğa yardımcı olmayabiliyor. Ne var ki sizinle birazdan paylaşacağımız araştırmanın sonuçları hem birçok eğitimciye hem de ailelere oldukça yol gösterici olacak.

Psikolog bir grup 45 yıl boyunca 5000 farklı deha çocuğa eğitim verdi. Bu süreç boyunca süper zeki çocukların eğitim alırken zorlandıkları ya da onlara yardımcı olan faktörleri tespit etti. Araştırma aynı zamanda, tarihin çocuklar üzerinde yapılan en uzun araştırması niteliğinde.

Sayısal anlamda ayrıcalıklı çocukların incelediği ve eğitildiği araştırmada psikologlar 45 yıl boyunca 5000 farklı süper zeka çocuğu gözlemleme şansı buldu. Bu süreç boyunca çocukların eğitimleri için neyin gerekli ya da neyin sakıncalı olduğunu tespit eden ekip, 2016’da sonlanan araştırmanın sonuçlarını paylaştı.

İşte 45 yıllık araştırmanın 6 önemli sonucu:

Çocukların %1’i, %0.1’i ve %0.01’i ayrıcalıklı bir hayat sürüyor

Araştırmayı yürüten SMPY, çocukların zekalarını test etmek için üniversiteye giriş sınavı olan SAT’yi ve birçok farklı IQ testini kullandı. Bu testlerden hemen sonra araştırmacılar, hayat kalitesi, yerleşilen okullar ve seçilen kariyer yolları gibi faktörleri incelemeye başladı. Çocuklardan en üstün yetenekli olanlar, doktora, lisans programlarını dereceyle tamamladılar. Ayrıca iş hayatına atılanların birçoğu, gelir seviyesi en yüksek olan insanların %5’i arasında yer aldı. Duke Üniversitesi’nde çalışan psikolog Jonathan Wei süper zeki çocuklara zaman ayırılması gerektiğinin altını ise şu sözlerle çiziyor; “İstesek de istemesek de, bu çocuklar toplumu gerçek anlamda şekillendiriyor.”

Süper zeka kendini pek çok farklı alanda belli edebiliyor

Araştırmaya göre zeki olmak yalnızca güçlü bir hafıza ya da ileri bir sayısal yetenek anlamına gelmiyor. İncelenen 5000 çocuğun arasında aynı zamanda, ileri bir tahmin etme, görselleştirme ve akıl yürütme yeteneğine sahip pek çok çocuk bulunuyor. Bu yetenekli çocuklar, bir mekanizmanın ya da kuramın gelecekte nasıl sonuçlar doğuracağına, nasıl vücut bulacağına ve ne gibi etkileri olacağına dair oldukça yetenekli tahminlerde bulunabilme becerilerine sahip.

Süper zeki çocukların birçoğu yeterince ilgi görmüyor

Araştırmanın en önemli sonuçlarından biri diyebileceğimiz maddeye geldi sıra. Sonuçlara göre süper zeki çocukların birçoğu, okulda öğretmenleri tarafından yeterince ilgi görmüyor. Araştırmaya göre, genel olarak sınıftaki diğer çocukların belli bir seviyeye getirilmesi ön planda tutuluyor ve süper zeki çocuklar geri planda bırakılıyor. Ortaya çıkan bu ihmalkar durum, öğretmenlerin deha çocukların sordukları sorulardan çekinmeleri ve çocukların zekasıyla nasıl başa çıkacaklarını bilememelerinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla süper zeki çocukların nasıl eğitilmesi gerektiğini öğrenmek bir hayli önemli.

Sınıf atlamak işe yarıyor!

SMPY, bu tür süper zeki çocukların potansiyellerini açığa çıkarabilmeleri için onlara gerekli ortamın sağlanması gerektiğini savunuyor ve bu bağlamda çocuklara sınıf atlatmanın faydalı olabileceğini söylüyor. Araştırmacılar sınıf atlatılan çocuklarla, eğitimlerine bulundukları sınıfta devam eden çocukları karşılaştırdı ve sonuç sınıf atlayan çocukların atlamayanlara göre, özellikle matematik, teknoloji, mühendislik ve bilim alanlarındaki doktora ve lisans programlarını %60 oranda daha fazla kazandığını gösterdi.

Standartlaştırılmış testler belirleyici olabiliyor

Birçok bilim insanı ve eğitimci üniversiteye hazırlık sınavları gibi standartlaştırılmış testlerin, süper zeki çocukların seviyelerini belirlemek için yetersiz olduğunu savunuyor. Ancak SMPY’e göre bu tür testler, seviye belirlemek için bir hayli yardımcı olabilirken, aynı zamanda süper zeki çocukların hangi alanda daha becerili ve hevesli olduklarını tespit etmede en etkili yöntemlerden biri. Böylelikle öğretmenler, çocukların ilgi alanlarını tespit ederek ve çocukların eğitimlerini o alanda devam ettirerek, çok daha verimli geri dönüşler elde etti.

Süper zekiler “değişime” odaklanıyor

Psikolog Carol Dweck, başarılı insanların “sabit bir zihne” değil, değişken ve gelişen bir zihne sahip olduklarını söylüyor ve ekliyor;

“Bu tür insanlar, değişim odaklı yaşarlar ve yeni bir şeye adapte olmakta asla zorlanmazlar.”

SMPY, Carol Dweck’in elde ettiği bu sonuca katılıyor. SMPY buna ek olarak, süper zeki çocukların yalnızca bu şekilde keşfedilmesinin yetersiz olabileceğini, deha çocukların pratikle ve yardımla çok daha kolay ve hızlı eğitilebileceğini söylüyor.

İlginizi çekebilir: Çocuklarda erteleme alışkanlığının önüne geçmenin 7 yolu