1979’dan günümüze protestoların haritası

Biraz sonra izleyeceğiniz şey, dünya telaşı dediğimiz şeyin gözle görülebilir hali. Dünya üzerinde yaşanan olayların küresel veri tabanı olan GDELT (The Global Database of Events, Language, and Tone),  bir olayın nerede ortaya çıktığından etnik ve dini hareketlere kadar, dünya üzerinde var olan tüm hareketlenmeleri 58 alanda kayıt altına almış.

Aşağıdaki harita da, 1979 yılından beri dünya üzerinde yaşanmış olan protestoları, şiddet olaylarını ve askeri darbeleri noktalar halinde sizlere yıl yıl gösteriyor. Veritabanı bilgilerine göre 1979 yılından beri dünyada 250 milyon civarı ayaklanma ve protesto yaşanmış.

Penn State Üniversitesinde doktora öğrencisi olan John Beieler, veritabanından elde ettiği bilgileri her yıl için harita üzerinde işaretlemiş ve izlenilebilir bir tarih dersi hazırlamış. Haritada işaretli olan olaylardan bazılarının kronolojik listesi:

• İngiltere başbakanı Margaret Thatcher’ın ekonomik reformlarına karşı yapılan saldırı ve protesto gösterileri.
• 1980’lerde, soğuk savaş döneminde,  doğu Avrupadaki ülkelerin karanlık bir dönem geçiriyorken Polonya’nın aydınlanması.
• 1980’lerin sonunda Güney Afrika’da, gittikçe artan ırkçılığa karşı yapılan protestolar
• Berlin Duvarı’nın yıkılışı ve Doğu Avrupa’da Sovyetler Birliği’nin dağılması sürecinde yapılan protestolar
• 1991’in başında Çöl Fırtınası Harekatı ile aynı zamana denk gelen protestolar
• 2008’den beri ABD’de meydana gelen protestolar (Wall street olayları ve Çay Partisi Hareketi gibi)
• 2009 yılında yapılan başkanlık seçimlerinden sonra İran’da meydana gelen Yeşiller Hareketi
• 2011 yılında başlayan Arap Baharı olayları

Haritada yaşanan olaylar ne yazık ki protesto türüne ve nedenine göre sınıflandırılmamış. Örneğin; Amerika’da yapılmış olan protestoların Wall Street olayları ile iligi mi, Çay Partisi hareketi ile ilgili mi olduğunu göremiyorsunuz.

Veriler haritaya yerleştirilirken çok ilginç şeyler de yaşanmış. Kabataslak bakıldığında haritada, Kansas’ın ABD sınırları içindeki en hareketli eyalet olduğu görülüyor; ancak protestoların en yoğun olduğu şehir olan Wichita ve civarında protesto yapıldığına dair hiçbir medya organında herhangi bir haber yer almıyor.

Diğer bir konu, sonuçların veriler kadar iyi olmaması. Bunda son zamanlarda yaşanan teknolojik gelişmeler gibi bir çok faktörün etkisi var. Örneğin; son zamanlarda protestoların artış göstermesinin nedeni, sosyal medyanın ortaya çıkışı ve insanların bu kanal üzerinden iletişim kurarak veritabanı için data bırakması.

1980’lerde Doğu Avrupa üzerinde yer alan koyu bölgelere tekrar bakın: bunların sebebi o dönemde hiç protesto yaşanmamış olması mı, yoksa hükümet lehine haber yapan ve protestoları insanlara duyurmayan medyanın varlığı mı? Protestoların basın tarafından rapor edilmediği verilerde açıkça görülebiliyor.

Haritada var olan bilgiler üzerinde medyanın etkisini hiç azımsamamak gerekiyor: “Üzerinde durmamız gereken en önemli noktalardan biri şu: medyanın yapılan protestolar üzerine yapmış olduğu her haber bizim veritabanımızda kayıt altına alınıyor; aslında veritabanımızı bu bilgilerden oluşturduk bile diyebiliriz. Haritaya baktığımızda, son 10 yılda medyanın yaşanan olayları örtbas etmeyi ne kadar arttırdığını rahatlıkla görebiliyoruz. ”

Beiler’in küresel protestolar haritası, tarih ve coğrafyayı oldukça geniş bir çerçevede inceliyor. Beiler ayrıca, GDELT veritabanıyla oluşturmuş olduğu bu videonun spesifik krizleri analiz etmede işe yarayabileceğini söylüyor.

Not: Kaynaktaki linkten, haritanın google maps uzantılı versiyonuna ulaşabilir; görmek istediğiniz bölgeye yakınlaşarak burada yaşanan hareketlenmeleri daha yakından izleyebilirsiniz. 

Kaynak: Foreign Policy